FELATUN BEY İLE RAKIM EFENDİ - AHMET MİTHAT EFENDİ

"SEN BİZE GÜZEL AHLAKIN, TOK GÖZLÜLÜĞÜNDEN İFFET VE SADAKATİNDEN , MERTLİKTEN, İYİLİKTEN, BÜYÜKLÜKTEN BAŞKA BİR ŞEY GÖSTERMEDİN."

     Evet, şimdi karşımızda Türk Edebiyatının en ünlü kitaplarından biri olan Felatun Bey ile Rakım Efendi duruyor. Bu isimlerin sonundaki unvanlara takıldınız mı? Takılsanız iyi olur. Aslında kitap hakkında ipucu veriyor. 

     Felatun Bey, alafranga bir babanın oğludur. Genç yaşında annesi kaybetmiştir ve bir kız kardeşi vardır. Babası Meraki Mustafa Bey alafranga kültürü çok sevdiği için kendi kültürü ile harmanlamadan, hatta hor görerek alafranga kültürü benimsemiştir. Bu durumu çocuklarına da aşılamıştır. Bu yüzden körü körüne batı özentisi tiplemesiyle Felatun Bey karşımıza çıkar.

    Rakım Efendi ise çok genç yaşta babasını kaybetmiş. Annesi ve dadısı Fedai kadın tarafından büyütülmüş, iyi eğitilimli bir gençtir. Annesi öldükten sonra dadısı tarafından annelik görevi devam ettirilmiş, güzel ahlaklı bir gence dönüşmüştü.

  

   Felatun Bey ve Rakım Efendi kitabının yazılış amacı ; alafranga özentisi Felatun bey üzerinden batılı olma özentisi olmayı, gülünç durumları anlatmaktır. Peki amaca hizmet etmekte midir? Kesinlikle hayır! Felatun  Bey bu amaç için yazılmış olsa da kitapta sürekli "Kitabın %50 si bu karaktere aitti" denilmektedir. Ancak belki %10'nunda ancak yer bulabilmiştir. Hatta Felatun Bey ile ilgili bir kısım anlatılacak olsa yazar "Adam bırak şu hoppa zevzeği!" şeklinde hitaplar görürsünüz. Romanın diğer karakteri olan Rakım Efendi ise kitabın büyük bir çoğunluğunu oluşturmaktadır. Onun hayatından bir kesit bize sunar. Ve bunu yaparken Rakım Efendinin tüm davranışları onaylanır. Onun yanındadır.

   Felatun Bey babasından kalma mirasın tamamını çar çur eder ve gerçekten yapması gerekeni hayat zor yoldan da olsa öğretir. Rakım Efendi hayatın gidişatını bilen, akıllı bir bey olduğu için sahip olduklarını korur hatta artırır. Her şeyden ondan yana işlemektedir. Kitaptaki tüm bayan karakterlerle neredeyse ilişkisi vardır. Hatta Josephine ile yatmaktadır. Canan ile bir ilişki kurar. İngiliz kızlar ile cinsel istek duymasına rağmen bastırır ve sonunda onların ona aşık olduklarını öğrenir. Hatta bir tanesi neredeyse aşkından ölmek üzeredir. Peki bu hikayenin neresinde kötü batılılaşma? Felatun Beye ait olan kısacık yerlerde. Peki Rakım Efendinin olayı güzel ahlaklı, ideal insan. Tipik bir erkektir oysa anlatılan. Dıştan mükemmel görünen ama cinsel dürtüleri olan, bunları yeri geldiğinde kullanan tipik bir erkek. O dönem için bu idealize olmuş olsa bile günümüzde örneklerine rahat görebileceğimiz tipik örnektir.

  

   Kitap kurgu ve dili ile insanı etkiliyor. Güncellenmiş baskısı oldukça akıcı bir şekilde yazılmıştır. Bilinmeyen kelimeler açıklanmış. Yazar okuyucuları ile ara sıra konuşması insanı kitabın içine sokmaktadır. Zamansal düzlemi hatırlatarak okuyucuyu sıkmayacak bir kurguya da sahiptir.

KİTAPTAN ALINTI:

"Bay ve Bayan Ziklas'ın Rakım'a güvenleri tamdı."

"Felatun beyi tiyatroda görenler, aileden denilebilecek kadınların locasına girip de merhaba dediğine tesadüf etmemişler ve her zaman sahipsiz veya herkesin kendisine sahip bilen kadınların locasında kahkalar içinde görmüşlerdir." 

Yayın Yılı: 187

Basım Evi: Bir çok yayın evinden çıkmıştır.

*İş bankası yayınları tavsiye edilir.

Sayfa Sayısı:172